به گزارش پایگاه خبری افشاگری، یکی از موضوعاتی که مستقیما در حوزه تجارت خارجی اثر گذار است، بحث مالیات است. با وجود اثرگذاری که مالیات و سیاست‌های دولت در این زمینه بر مسیر تجارت خارجی و چالش‌های آن دارد، معمولا کمتر به آن پرداخته می‌شود.
در این گزارش به سه مورد از این چالش‌ها پرداخته خواهد شد که باید به طور جدی مورد توجه سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد، حال آنکه در جلسه رییس سازمان امور مالیاتی با رسانه‌ها با وجود طرح این موضوعات، صحبتی از جانب سازمان و معاونین آن در این خصوص مطرح نشد.
1. چالش حسابرسی مالیات برای واردات در برابر صادرات خود
براساس رویه واردات در برابر صادرات خود، واردکننده از ارز حاصل از صادرات خودش برای واردات استفاده می‌کند و یا اینکه این ارز را در اختیار فرد دیگری قرار می‌دهد. در این رویه عملا بانک مرکزی از مسیر قیمت‌گذاری خارج می‌شود. به این ترتیب نرخ ارز مشخصی برای این نوع از واردات وجود ندارد.
به این ترتیب حتی در مواردی واردکنندگان کالاهایی که براساس این رویه وارد کشور شده‌اند را با نرخی بالاتر از نرخ ارز بازار آزاد به مصرف کننده می‌فروشند. این مسئله مربوط به کالاهای آماده به مصرف است. نکته دیگری نیز که وجود دارد خصوص کالاهایی است که تولید داخل هستند اما بخشی از مواد اولیه آنها از طریق رویه واردات در برابر صادرات خود وارد کشور می‌شود.
حتی در خصوص این کالاها نیز به دلیل مشخص نبودن نرخ ارز، دولت امکان کنترل قیمتی را ندارد و تولیدکننده گاها با نرخ‌های بسیار بالایی اقدام به فروش محصول خود می‌کند. در نتیجه این موارد در کنار به چالشی برای محاسبه مالیات تبدیل شده است چرا که واردکننده تلاش می‌کند تا کمترین سود را از محل مابه‌التفاوت ارز نشان دهند تا مالیات کمتری پرداخت کنند.
در مواردی(حوزه واردات موبایل) شاهد بودیم که برخی واردکنندگان با وجود سود هنگفت از پرداخت مالیات فرار کرده و حتی مشمول مالیات صفر شده بودند. این مسئله چالشی است که سازمان امور مالیاتی باید در خصوص آن شفاف‌سازی کند.
2.نرخ ای تی اس و 10 هزار میلیارد تومان مطالبه نامه ارزش افزوده
پس از گذشت دو ماه از سال 1401 بود که نرخ محاسباتی ارز در گمرک تغییر پیدا کرد و گمرک ایران به منطور مطالبه حقوق گمرکی و مالیات ارزش افزوده مربوط به مابه‌التفاوت نرخ 4200 تومان و نرخ ارز ای تی اس که در آن زمان حدود 6 برابر بود، اقدام به صدور مطالبه‌نامه کسری دریافتی کرد.
براین اساس برخی از واردکنندگان اقدام به پرداخت مبلغ اعلام شده کردند و از گمرک ایران رسید دریافت کردند. با این وجود سازمان امور مالیاتی این رسید را نپذیرفته است و اعلام کرده است که این موارد را در انتهای فصل مورد بررسی قرار می‌دهد اما واردکننده باید برای جلوگیری از جریمه دیرکرد پرداخت مالیات، همان مبلغی که یکبار به عنوان مالیات ارزش افزوده شناسایی کرده است را مجددا پرداخت کند که این مسئله به معنای پرداخت مالیات مضاعف است.
هر چند که این مبلغ در حسابرسی فصلی به عنوان اعتبار مالیاتی برای فرد منظور می‌شود اما عملا منجر به چالش بزرگی در زمینه سرمایه در گردش می‌شود. ضمن اینکه به نوعی نقره‌داغ کردن تجاری است که برای پرداخت مالیات خود اقدام کردند در حالی که بسیاری از افراد به جای پرداخت مالیات اقدام به اعتراض به مطالبه‌نامه‌های صادر شده کردند تا پرداخت آن را به تاخیر بیاندازند.
3. ماجرای معاملات نافرجام و سود مجازی که باید مالیات آن را داد
سوال سومی که سازمان امور مالیاتی در حوزه تجارت خارجی باید به آن پاسخ دهد مربوط به کوتاژهای فروخته شده در سال‌های 99 تا 1400 است. در این رویه وارداتی صادرکننده کوتاژ حاصل از صادرات خود را به واردکننده می‌داد تا واردات خود را براساس ارز بازگشته به کشور انجام دهد. اما بعضا شاهد بودیم که صادرکننده ارز خود را به جای واردکننده به بازار آزاد می‌فروخت و کوتاژ بدون ارز را به واردکننده می‌داد.
به عبارت دیگر خالی فروشی رخ می‌داد و واردکننده باید برای واردات خود اقدام به تهیه ارز مورد نیاز خود از طریق بازار آزاد می‌کرد. در این بین برخی از واردکنندگان این مسیر را نپذیرفتند و عملا معامله ناتمام باقی مانده است. با این وجود سازمان امور مالیاتی براساس اطلاعات فروش کوتاژ‌ها از واردکننده‌ای که حاضر نشده است تا ارز خود را از بازار آزاد تهیه کند و عملا وارداتی انجام نشده طلب مالیات می‌کند.
این سه مورد از جمله چالش‌های مالیاتی است که در حوزه تجارت خارجی وجود دارد و در جلسه هفته گذشته رییس سازمان امور مالیاتی با اصحاب رسانه این چالش‌ها مطرح شد اما با پاسخی از جانب این سازمان همراه نبود.
