عبدالحمید بیاتی: یکی از اصلی ترین پیامدهای خروج غیر مسئولانه آمریکا از افغانستان و قدرت گرفتن طالبان در این کشور، افزایش بی اعتمادی در سطح جهانی به ایالات متحده است.
قدرت گرفتن طالبان و تسلط آن بر بیش از ۹۰ درصد از خاک افغانستان که در پی خروج آمریکا از این کشور محقق شد به نوعی زنگ خطر را برای کشورهایی که از یک سو با آمریکا در رابطه بوده و از سویی دیگر به نوعی با افراط گرایی و تروریسم در حال مبارزه هستند به صدا درآورده است. در این میان آفریقا شاید بیشترین نگرانی را داشته باشد.
کشورهای آفریقایی به مدت بیش از دو دهه است با جریان‌های تروریستی همچون الشباب و بوکو حرام در مبارزه هستند و از چند سال قبل نیز گروه تروریستی داعش فعالیت خود را در این قاره آغاز کرده و توانسته در برخی از کشورها برای خود پایگاه‌هایی را ایجاد کند. در همین رابطه تحولات افغانستان موجب افزایش بی اعتمادی به آمریکا در میان کشورهای مختلف از جمله کشورهای آفریقایی شده و از همین رو اغلب رسانه‌های فعال در این قاره در طول دو هفته گذشته به صورت مرتب مطالبی را در این رابطه منتشر کرده اند.
آفریقا خط مقدم مبارزه با تروریسم
در این میان یکی از شخصیت‌هایی که در مورد وضعیت تروریسم در قاره آفریقا هشدار داده «محمد بوهاری» رئیس جمهور نیجریه است.
وی در مقاله‌ای که در تاریخ ۱۶ گوست و به فاصله چند روز بعد از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان در روزنامه فایننشیال تایمز به چاپ رسید با اعلام اینکه با خروج آمریکا از افغانستان آفریقا تبدیل به خط مقدم مبارزه با تروریسم شده، اعلام کرد که این قاره برای مبارزه با تروریست‌ها به چیزی فراتر از کمک‌های نظامی آمریکا نیاز دارد. وی در این مقاله آمریکا و دیگر کشورهای غربی را به بی توجهی به قاره آفریقا متهم کرده است.
به اعتقاد وی یکی از راه‌هایی که می‌توان با تروریسم در آفریقا بویژه نیجریه مقابله کرد سرمایه گذاری و تقویت زیر ساخت‌ها است. به نوشته رئیس جمهور نیجریه، سرمایه گذاری و توسعه زیر ساخت‌ها می‌تواند موجب افزایش امنیت در کشورهای آفریقایی شود.
آیا نیجریه افغانستان می‌شود؟
در شرایطی که مردم آفریقا به ویژه نیجریه با توجه به وضعیت افغانستان نگران تکرار چنین وضعیتی در کشورشان بوده و رئیس جمهور نیجریه نیز مقاله‌ای را در این رابطه منتشر کرده، سفیر آمریکا در ابوجا با حضور در جمع خبرنگاران از آمادگی واشنگتن برای کمک به نیجریه در مبارزه با تروریسم و شناسایی حامیان مالی بوکوحرام سخن گفت.
سخن گفتن از حمایت در مبارزه با تروریسم در حالی که آمریکا با همین شعار در افغانستان حضور داشت موجب به صدا درآمدن زنگ خطر برای خبرنگاران حاضر در این جلسه شد و از همین رو از «ماری لئوپارد» سفیر آمریکا در نیجریه از امکان تبدیل شدن کشورشان به افغانستانی دیگر سوال کردند.
لئوپارد در پاسخ به این پرسش گفت: بر خلاف آنچه در افغانستان وجود داشت ما رابطه خوبی با دولت نیجریه داریم. از آنچه رئیس جمهور بایدن در خصوص دلیل حمله به افغانستان گفت می‌توان تفاوت دو کشور را متوجه شد. حمله به افغانستان در پی حمله تروریستی یازده سپتامبر صورت گرفت که در آن بیش از سه هزار نفر از شهروندان آمریکا جان خود را از دست دادند. این بر خلاف رابطه ما با نیجریه که یک کشور دارای حاکمیت است می‌باشد. من فکر نمی‌کنم این دو به یکدیگر نزدیک باشند.
اما با وجود این اظهارات نگرانی در میان مردم نیجریه همچنان وجود دارد و همانطور که اشاره شد آنچه این روزها در افغانستان می‌گذرد موجب نگرانی تمامی کشورهایی شده که به نوعی با آمریکا همکاری امنیتی دارند.
هرچند نماینده آمریکا در ابوجا تلاش کرده تا به نوعی خیال خبرنگاران را از تکرار سرنوشت افغانستان برای نیجریه راحت کند اما آنچه در عراق زمان داعش و افغانستان طی چند ماه اخیر رخ داد به خوبی نشان می‌دهد که آمریکا کشور قابل اطمینانی نیست.
افغانستان در حالی به سرنوشت امروز دچار شده که آمریکا همواره مدعی حمایت از دولت مرکزی این کشور بود و حتی کمتر از یک ماه قبل موضوع حمله هوایی آمریکا به طالبان در صورت نزدیک شدن این گروه به کابل مطرح بود اما در کمال تعجب جهانیان شاهد بودند که آمریکا کوچک‌ترین اقدامی در حمایت از دولت اشرف غنی انجام نداد و به نوعی زمینه سقوط دولت افغانستان را نیز فراهم کرد.
البته آمریکا چند سال قبل نیز حرکت مشابهی را در عراق انجام داده بود و در زمان شکل گیری و اوج گرفتن حرکت گروه ترویستی داعش در این کشور هیچ حمایتی را از دولت عراق انجام نداد و بدین ترتیب این گروه تروریستی توانست بر اکثر نقاط عراق حکمفرما شود و در این میان اگر اقدام به هنگام جریان مقاومت نبود عراق به سرنوشتی شوم دچار می‌شد. نیجریه نیز چند سالی است درگیر گروه‌های تروریستی است و همین امر سبب شباهت نسبی آن به افغانستان شده است.
در این میان نباید فراموش کرد که خروج غیر مسئولانه از افغانستان در دوران ریاست جمهوری بایدن و خروج آمریکا از معاهدات مهم بین المللی در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ ثابت کرده که ایالات متحده کشور قابل اعتمادی نیست و هر زمان که منافع این کشور ایجاد کند به راحتی معاهدات و تعهدات خود را زیرپا می‌گذارد.
